Na Podkarpaciu w 2024 roku przybędzie miast [ZDJĘCIA]

Zgodnie z propozycją rządu od 1 stycznia 2024 r. status miasta mają uzyskać 34 miejscowości w całym kraju. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w tej sprawie trafił do zaopiniowania m.in. przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Do ministra właściwego do spraw administracji publicznej wpłynęło 50 wniosków organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego stopnia gminnego, dotyczących ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedziby władz gminy.

We wnioskach o nadanie miejscowościom statusu miasta, lokalne władze podnosiły argument dotyczący istniejących już miejskich cech funkcjonalno-przestrzennych. Większość miejscowości aspirujących do statusu miasta wcześniej posiadała prawa miejskie, które utraciła, najczęściej w wyniku represji po Powstaniu Styczniowym.

Rząd zaproponował, by status miasta uzyskały 34 miejscowości: trzy w kujawsko-pomorskim, trzy w lubelskim, jedna w lubuskim, osiem w łódzkim, jedenaście w mazowieckim, jedna w opolskim, dwie w podkarpackim, jedna w śląskim, dwie w świętokrzyskim i dwie w wielkopolskim.

W województwie podkarpackim w przyszłym roku status miast zyskają: Bircza – w powiecie przemyskim oraz Jawornik Polski – w powiecie przeworskim.

Miejscowość Bircza (koło Przemyśla) liczy nieco ok. 1050 mieszkańców. Najpierw była prywatnym miastem szlacheckim, później miastem. Przestała nim być w 1934 roku.

Konsultacje w sprawie ponownego uzyskania praw miejski miały miejsce w 2022 roku. Wzięło w ich udział 2338 osób. To niecała połowa uprawnionych. 1971 osób opowiedziało się za rozpoczęciem starań o przywrócenie Birczy praw miejskich, 212 było przeciw. 155 mieszkańców wstrzymało się od głosu.

Wójt Gminy Bircza Grzegorz Gągola podkreśla, że odzyskanie praw miejskich oznaczać będzie dla miejscowości i gminy nie tylko prestiż, ale też dalszy rozwój. Przede wszystkim chodzi o nowe możliwości pozyskania funduszy europejskich na inwestycje.

W Jaworniku Polskim rozmowy na temat ewentualnego powrotu do walki o prawa miejskie ruszyły w styczniu tego roku. Wójt Stanisław Petynia zapewnia mieszkańców, że to szansa na rozwój całej gminy.

Z miejscowością Jawornik Polski sąsiaduje Jawornik Przedmieście i zdecydowanie nie jest to przypadek. Pierwsze wzmianki o tym, że Jawornik Polski był miastem pojawiły się już w XV wieku. Sama zabudowa tej miejscowości również na to wskazuje, jest tam bowiem rynek, a wkoło kamieniczki. Herb Jawornika Polskiego z zarysem murów obronnych, też jest typowy dla miast.

- W ciągu ostatnich 550 lat, przez 450 Jawornik był miastem. Więc pomysł nie jest wcale incydentalny – wyjaśnia nam Stanisław Petynia, wójt gminy Jawornik Polski. W rozmowie z nami przyznaje jednak, że aspekt historyczny, to nie jedyny powód, dla którego władze gminy chcą odzyskać prawa miejskie.

- Pomysł ten tkwi w naszych głowach od co najmniej kilku lat. Chcieliśmy jednak zacząć na początku od infrastruktury i poprawy życia mieszkańców. Nie chodzi o samą nazwę „miasto” - mówi wójt.

Według wójta pomysł ten nie ma żadnych negatywnych aspektów. Podstawową korzyścią dla wszystkich mieszkańców będzie możliwość realizacji inwestycji na wszystkich działkach (w obecnej chwili jest to znacznie utrudnione lub niemożliwe). Po nadaniu praw miejskich będzie możliwość budowy domu, garażu czy budynku gospodarczego bez ograniczeń. Na każdej działce będzie mógł powstać zakład produkcyjny, a nawet będzie można wybudować farmę fotowoltaiczną.

- Ograniczenia w nabyciu działki wynikające z ochrony gruntów rolnych sprawiają, że mnóstwo ludzi od nas ucieka. A my chcemy nie tylko, by zostawali w naszej gminie, ale także by zamieszkiwali u nas nowi mieszkańcy – tłumaczy wójt i dodaje, że wówczas ceny wartości działek wzrosną kilkukrotnie, przez co każdy właściciel będzie mógł zyskać nawet do kilkuset tysięcy złotych. Będzie też możliwość drogiego wydzierżawienia działek (obecnie jest 20 tys. zł ha/rok).

Wójt zapewnia, że wszystkie podatki pozostaną bez zmian (śmieci, woda, kanalizacja). Nie będzie potrzeby budowania nowych urzędów, zatrudniania nowych urzędników, a pensja wójta i urzędników również się nie zmieni. Na zachętę dodaje, że nie trzeba też będzie wymieniać dowodów osobistych.

W przypadku rolników również nic się nie zmieni. Podatek rolny będzie ten sam, te same klasy gruntów, tylko przestanie obowiązywać ustawa o ochronie gruntów rolnych, a więc będzie można robić inwestycje na klasach 1-3.

- Nawet dodatek wiejski dla nauczycieli zostanie, bo należy się on i we wsiach i miastach do 5 tysięcy mieszkańców – mówi Stanisław Petynia.

Władze Jawornika Polskiego oraz Birczy nie ukrywają, że będą się opierać na doświadczeniu sąsiedniego Dubiecka, które ponad 2 lata temu również odzyskało prawa miejskie.