Cena rzepaku w sierpniu 2023 i na dostawy jesienią. Żniwa rzepakowe praktycznie zakończone, zbiory mogą być rekordowe

Po trzecim weekendzie lipca częściej słyszeliśmy od rolników, że zaczęli zbierać rzepak. – Na jednym polu 6,5 proc., a na drugim 4,8 wilgotności, suchy jak pieprz, drobny, ale plon nie taki zły, jak na suszę – relacjonował rolnik z Kujawsko-Pomorskiego. Szacuje, że plon z hektara to 3,5-4 tony.

Według Krajowego Zrzeszenia Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych powierzchnia uprawy tej oleistej rośliny może wynieść w Polsce ok. 1,05 mln ha, a według danych, jakie uzyskała Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, jest to blisko 1 mln 75 tys. ha.

KZPRiRB oraz Polskie Stowarzyszenie Producentów Oleju szacowały przed żniwami tegoroczne zbiory rzepaku w Polsce na ok. 3,7-3,8 mln ton, czyli prawdopodobnie kolejny rekord.

Pogoda na ogół sprzyjała, zima była łagodna i mimo chłodnej wiosny nie notowano znacznych strat w uprawie. Problemem stała się jednak susza w drugiej części wiosny.

– Plantacje wyglądają na ogół bardzo dobrze i choć rzepak często w tym kontekście potrafi zaskakiwać, jeśli chodzi o plonowanie, to spodziewamy się, że zbiory mogą dojść nawet do 3,8 mln ton – komentował u progu żniw Juliusz Młodecki, Prezes Zarządu Krajowego Zrzeszenia Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych.

– Najnowsze rozwiązania ustawowe w obszarze biopaliw w sposób trwały zapewniają popyt na poziomie umożliwiającym zagospodarowanie tych ilości nasion w kraju, co w połączeniu z zapotrzebowaniem na cele spożywcze na niezmiennym od lat poziomie ok. 1,1-1,2 mln ton tworzy perspektywę rynku dla blisko 4 mln ton nasion rzepaku – uważa Młodecki.

Rzepak zaczął kwitnąć na początku maja i żółtym kwieciem był okryty około 3 tygodni. Pszczelarze sygnalizują, że z powodu niskich temperatur obloty pszczół były krótkie, te obserwacje przywołuje prezes KZPRiRB w informatorze wydanym przez związek.

Na polach widoczny był brak wody w maju i 2 pierwszych dekadach czerwca. Rzepak ze względu na długi system korzeniowy radził sobie lepiej niż zboża, jednak i w przypadku tej uprawy długi okres bez opadów przełoży się na małą masę tysiąca nasion i niższy plon.

Kolejne dni przynoszą na przemian wzrost i spadek cen rzepaku. Nadzieje budzi i odbiera wykres notowań na giełdzie Matif.

Poniżej przestawiamy notowania cen rzepaku zebrane przez Krajowe Zrzeszenie Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych – 16 sierpnia 2023 (ceny netto) w zakładach przetwórczych:

• ADM Czernin 1955 zł/t listopad (1900 – warunki niemieckie)
• ADM Szamotuły 1965 zł/t październik (1910 – warunki niemieckie)
• Agrolok Osiek (Ujście) 1800 zł (1850)
• Bastik 1950 zł/t
• Bielmar 1810 zł/t
• Bunge (magazyn Brzeg, Kruszwica) 1915 zł/t (1880 warunki niemieckie)
• Grupa Wilmar 1820 zł/t
• Komagra (Kosów Lacki) 1790 zł/t
• Komagra (magazyny własne) 1765 zł/t
• Komagra (Tychy) 1790 zł/t
• ZT Bodaczów – Vierra 1830 zł wrzesień (1760 – warunki niemieckie)

KZPRiRB przypomina, że podane ceny są zasadniczo za standardowy rzepak technologiczny – wilgotność 9%, zanieczyszczenia 2%, zaolejenie 40%. Dopłata/potrącenie za wilgotność i zanieczyszczenia; wyłącznie potrącenie za zaolejenie poniżej 40%.

Ceny dzienne w kraju w firmach pośredniczących 16.08.2023:

• Agrii 1800-1900 zł/t (1700-1800 warunki niemieckie)
• Agro-Mat 1820 zł/t
• Agro AS 1730 zł/t wrzesień
• Agrotim Katolik 1835 zł/t
• Ampol-Merol 1800 zł/t
• Chemirol Kruszwica, Czernin 1840 zł/t (1800 warunki niemieckie)
• Lechpol Szubin 1790 zł/t
• Pol-Tor 1780 zł/t
• Procam 1820 zł/t
• Osadkowski 1840 zł/t
• Ziarn-Pol

„To są bardzo ważne zjawiska z rolniczego punktu widzenia, ale to, co najbardziej spędza sen z powiek rolnikom to sytuacja rynkowa rzepaku i zbóż. Praktycznie od żniw 2022 ceny nasion rzepaku tylko spadają, aby w maju 2023 osiągnąć poziom 50% ceny po żniwach. Prognozy na zbiory 2023 też nie są optymistyczne. Wg terminowych notowań MATIF na sierpień i listopad ceny nie przekroczą 1800,00 zł za tonę”, pisze Juliusz Młodecki w informatorze rzepakowym z czerwca 2023.

On i szereg producentów rzepaku uważają, że to bardzo niepokojące ze względu na poniesione koszty, głównie nawozy kupione w bardzo wysokich cenach, stawka np. saletry po 4-5 tys. zł za tonę były niemal powszechne.

Według notowań Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego 30 czerwca 2023 firmy skupujące rzepak proponowały rolnikom, 1500-1840 zł za tonę netto.

Oferty, które dostawali rolnicy z połowy czerwca 2023:

• Podlaskie 1900 zł/t,
• Mazowieckie 1875 zł/t netto,
• Mazowieckie okolice Ciechnowa 1800 zł/t.

Krajowe Zrzeszenie Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych przypomina, że pod koniec maja sejm uchwalił, a prezydent podpisał ustawę o odnawialnych źródłach energii. Z punktu widzenia producentów ważny jest zapis pozwalający na zagospodarowanie na cele biopaliwowe ok. 2,8 mln ton nasion, co razem z zapotrzebowaniem spożywczym tworzy rynek dla blisko 4 mln ton nasion rzepaku.

– To duży sukces, zwłaszcza gdy borykamy się z problemami ze sprzedażą, a o oferowanych cenach lepiej nie wspominać, bo to jest poniżej cen sprzed wojny ukraińsko-rosyjskiej, a ceny nawozów są ciągle o 50% wyższe. Relacje cenowe rozjeżdżają się więc zupełnie – uważa Juliusz Młodecki.

– Z każdym rokiem zbliżamy się do poziomu zbiorów w krajach, które od lat przodowały w zbiorze rzepaku w UE, czyli Niemiec i Francji. Już niewiele brakuje, by je prześcignąć – uważa Mariusz Szeliga, Prezes Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Producentów Oleju. – Nie byłoby to możliwe bez sprzyjających rozwiązań ustawowych, które zostały właśnie uchwalone przy poparciu wszystkich klubów parlamentarnych, co oznacza, że wszyscy widzimy, jak ważne są stabilne perspektywy rynku dla rolników oraz rozwój biorafinerii w miejsce przetwarzania paliw kopalnych.

Adam Stępień, Dyrektor Generalny PSPO: – Analizując liczby obrazujące polski rynek rzepaku i przerobu nasion nie sposób nie czuć satysfakcji, że jesteśmy coraz ważniejszą i wciąż rozwijającą się częścią sektora rolno-spożywczego. Krajowe tłocznie zagospodarowują zdecydowaną większość polskiego surowca, a w perspektywie tak dobrych zbiorów, jakich spodziewamy się w tym roku, jestem przekonany, że krajowa branża olejarska tradycyjnie sprosta temu wyzwaniu, zapewniając rolnikom pewny zbyt.